အသည္းေရာင္ေရာဂါအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

ႏွစ္စဥ္ ဂ်ဴလိုင္လ (၂၈)ရက္ေန႔ကို ကမာၻ႔အသည္းေရာင္ ေရာဂါေန႔(world hepatitis day) အျဖစ္သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ အဆိုပါေန႔မွာ အသည္းေရာင္အသားဝါပိုး ငါးမ်ဳိးျဖစ္တဲ့ (Hepatitis virus A,B,C,D,E)အေၾကာင္း ေဟာေျပာပြဲ၊ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ၊အသိပညာေပးပြဲေတြ ျပဳလုပ္ၾကတယ္။ ကမာၻ႔အသည္းေရာင္ ေရာဂါေန႔ဆိုတာ ကမာၻ႕က်န္းမာေရးအဖြဲ႕(WHO)က အသိမွတ္ျပဳထားတဲ့ ေန႔ရက္ (၈)ခုထဲက တခုျဖစ္ပါတယ္။အသည္းေရာင္ေရာဂါေန႔ကို ၂၀၀၈ခုႏွစ္ ေမလ(၁၉)ရက္ေန႔မွာ စတင္သတ္မွတ္ခဲ့တယ္။ ၂၀၁၀ ေမလမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ကမာၻ႔က်န္းမာေရး အစည္းအေဝးပြဲမွာေတာ့ ဇူလိုင္လ(၂၈)ရက္ေန႔ကို အသည္းေရာင္ေရာဂါေန႔အျဖစ္ေျပာင္းလဲသတ္မွတ္ဖို႔ တညီတၫြတ္တည္း ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကတယ္။ အဆိုပါေန႔ဟာ အသည္းေရာင္ဘီပိုးကို စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့သူ ႏိုဗယ္ဆုရွင္ Dr. Samuel Blumberg ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ရက္ ႔ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ အသည္းေရာင္ေရာဂါပိုးဟာ သတိျပဳရမယ့္ ေရာဂါတမ်ဳိးျဖစ္တယ္။ ခက္တာက လူအမ်ားစုဟာ အသည္းေရာင္ထက္ ေအအိုင္ဒီအက္စ္လို ခုခံအားက်ဆင္းတဲ့ ေရာဂါကိုသာ ပိုသတိထားၾကတယ္။ လက္ေတြ႕မွာ အသည္းေရာဂါက ခုခံအားက်ဆင္းေရာဂါထက္ ကူးစက္လြယ္ၿပီး ေသႏႈန္းျမင့္မားတယ္။ ဒီေန႔ကမာၻမွာ သန္း(၅၀၀)ေက်ာ္နီးပါးဟာ အသည္းေရာင္ေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံေနရၿပီး ႏွစ္စဥ္လူ ၁.၄ သန္းေက်ာ္နီးပါး အသက္ဆံုးရံႈးေနပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တကမာၻလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ အသည္းေရာင္ေရာဂါကို သတိျပဳမိေစဖို႔ ကမာၻ႔အသည္းေရာင္ ေရာဂါေန႔ကို က်င္းပရျခင္းျဖစ္တယ္။

အသည္းေရာင္ အသားဝါျဖစ္ေစတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ငါးမ်ဳိးရွိပါတယ္။ ငါးမ်ိဳးလံုး အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါကို ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ စတင္ေတြ႕ရွိခါစက အသည္းေရာင္ေရာဂါျဖစ္ေစလို႔ အသည္းေရာင္ ဗိုင္းရပ္စ္လို႔ေခၚလိုက္တယ္။ ေနာက္ပိုင္း အသည္းေရာင္ပိုးေတြ ဆက္ေတြ႕လာရာကေန A,B,C,D,E ဆိုၿပီး အမ်ိဳးအစားေတြကို အစဥ္လိုက္ သတ္မွတ္လိုက္တယ္။ ဒီငါးမ်ဳိးအနက္ ေရွ႕ဆံုးသံုးခု(A,B,C)က အျဖစ္မ်ားဆံုးပဲ။

အသည္းေရာင္တဲ့လကၡဏာေတြဟာ ဆင္တူ႐ိုးမားဆိုေပမယ့္ ကူးစက္ပံုေတြ ကြဲျပားၾကတယ္။ အသည္းေရာင္ (A)ပိုးနဲ႔ (E)ပိုးက အစားအေသာက္ကေနကူးစက္ေပမယ့္ Bပိုး၊Cပိုးနဲ႔ Dပိုးက ေသြး၊အရည္ စတဲ့ေနရာေတြကေန ကူးစက္တယ္။ လိင္ဆကိဆံတာ၊ ေဆးထိုးအပ္မွ်ေဝသံုးစြဲတာေတြက ကူးစက္ႏိုင္သလို အေမကေန ကေလးကိုလည္း ကူးစက္ႏိုင္တယ္။

အသည္းေရာင္ပိုး ဝင္ေရာက္တဲ့အခါ ေရတို(acute)နဲ႔ နာတာရွည္(chronic)ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ဳိးရွိတယ္။ေျခာက္လေအာက္ျဖစ္သူဟာ ေရတိုျဖစ္ၿပီး ေျခာက္လအထက္ျဖစ္သူကို နာတာရွည္အသည္းေရာင္ေရာဂါလို႔ ေခၚတယ္။ ေရတိုအသည္းေရာင္ျခင္း(acute hepatitis)ဟာ ေရာဂါပိုးဝင္ၿပီး ႏွစ္ပတ္နဲ႔ ေျခာက္ပတ္အတြင္း စျဖစ္တယ္။ အမ်ားစုဟာ သိပ္မဆိုးဘဲ သူ႔ဘာသာျပန္ေကာင္းေလ့ရွိတယ္။ အသည္းေရာင္ေအက ေရတိုျဖစ္ၿပီး အသည္းေရာင္ ဘီပိုးနဲ႔ စီပိုးကေတာ့ နာတာရွည္အသည္းေရာင္ေရာင္ျခင္း(chronic hepatitis)အျဖစ္ ေျပာင္းလဲႏိုင္တယ္။ chronic hepatitisဆိုတာ ရက္ရွည္ျဖစ္တဲ့အသည္းေရာင္ေရာဂါကို ေခၚတာ။ ဗိုင္းရပ္စ္ဝင္ေရာက္ခ်ိန္ ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် အသည္းပ်က္ဆီးျခင္း၊ အသည္းေျခာက္ျခင္း၊ အသည္းကင္ဆာေတြ ဆက္တိုက္ျဖစ္လာတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဘီပိုး၊ စီပိုး ေရာဂါရွိသူေတြ သတိထားကုသဖို႔ လိုပါတယ္။လက္ရွိခ်ိန္ထိ အသည္းေရာင္ ေအနဲ႔ ဘီ အတြက္ ကာကြယ္ေဆးေတြ ရွိေပမယ့္ စီပိုးအတြက္ ကာကြယ္ေဆးမေပၚေသးဘူး။

အသည္းေရာင္ပိုး ကူးစက္ခံရသူအမ်ားစုဟာ ေရာဂါလကၡဏာ မျပတဲ့အတြက္ သတိမျပဳမိၾကဘူး။ အထူးသျဖင့္ ဘီပိုးနဲ႔ စီပိုးက ေရာဂါလကၡဏာမျပဘူး။ တခ်ိဳ႕လူေတြမွာ ေရာဂါကူးစက္ခံရၿပီး ႏွစ္ပတ္မွ ေျခာက္လအတြင္း လကၡဏာျပေလ့ရွိတယ္။ ေငြ႕ေငြ႕ဖ်ားတာ၊ ေခါင္းကိုက္တာ၊ အားယုတ္တာ၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္အန္ခ်င္ျဖစ္ၿပီး အစားအေသာက္ပ်က္တတ္တယ္၊ ဆီးေရာင္ရင့္ၿပီး ဝမ္းေရာင္ေဖ်ာ့တယ္။ အသားဝါတာ၊ ဗိုက္နာတာ ရွိတတိတယ္၊ အသားဝါ မ်က္လံုးဝါ ဗိုက္နာတာမ်ိဳး ျဖစ္မယ္။ အဲလိုလကၡဏာေတြျဖစ္လာရင္ မေပါ့ဆဘဲ ဆရာဝန္နဲ႔ျပသင့္တယ္။

(၁) အသည္းေရာင္ အသားဝါေအပိုး(Hepatitis A virus)
အသည္းေရာင္ ေအပိုးဟာ အူလမ္းေၾကာင္းကတဆင့္ ကူးစက္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးတမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ မသန္႔ရွင္းတဲ့ေရ၊အစားအေသာက္ စတာေတြကေန ကူးစက္တယ္။ ေရာဂါကူးစက္ခံရသူဟာ တလအတြင္း ႐ုတ္တရက္ အသည္းေရာင္(acute hepatitis )တဲ့လကၡဏာေတြ စတင္ေပၚေပါက္လာတယ္။ ခ်မ္းတုန္ဖ်ားျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊အစားေသာက္ပ်က္ျခင္း၊ ပ်ဳိ့အန္ျခင္း၊အားအင္ကုန္ခမ္းၿပီး ဗိုက္ညာဖက္(ရင္ဘတ္ေအာက္ပိုင္း) ေအာင့္တတ္တယ္။ အသားဝါ၊မ်က္လံုးဝါ၊ဆီးဝါတာရွိရင္ အသည္းေရာင္ေရာဂါကို သတိျပဳရမယ္။ အသည္းေရာင္ေအရဲ႕ လကၡဏာေတြဟာ ရက္တိုျဖစ္ၿပီး အနားယူျခင္း၊ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ျခင္း၊ အစားအေသာက္ေရွာင္ျခင္း ျပဳလုပ္ရင္ သူ႔ဘာသာသက္သာသြားႏိုင္တယ္။

(၂) အသည္းေရာင္ အသားဝါဘီပိုး(Hepatitis B virus)
အသည္းေရာင္ ဘီပိုးဟာ DNA ဗိုင္းရပ္စ္တမ်ဳိးျဖစ္တယ္။ ခႏၶာကိုယ္က ထြက္တဲ့ေသြး၊အရည္စတာေတြကေန ကူးစက္ေစတယ္။ လိင္ဆက္ဆံျခင္း၊ ေဆးထိုးအပ္မွ်ေဝသံုးစြဲျခင္း၊ေသြးသြင္းျခင္းကေနကူးစက္ေစတယ္။ ကေလးမီးဖြားစဥ္ မိခင္က ကေလးကို ကူးစက္ႏိုင္တယ္။ ဖက္တာ၊ နမ္းရံႈ႔တာ၊ ကိုင္တြယ္ထိေတြ႕တာ၊ ႏို႔တိုက္တာကေန ကူးစက္မႈနည္းတယ္။သတိျပဳရမွာက ေရာဂါရွိသူ ဝါးထားတဲ့ အစားအေသာက္ေတြကို ကေလးငယ္ေတြ မေကၽြးသင့္ဘူး။ ကေလးကို ေရာဂါကူးစက္ႏိုင္တယ္။

ဘီပိုးဟာ ခႏၶာကိုယ္ျပင္ပမွာ တပတ္ေလာက္ အသက္ရွင္ႏိုင္တယ္။ အမ်ားစုဟာ ေရာဂါဝင္ခါစမွာ လကၡဏာျပေလ့မရွိဘူး။ ေရာဂါကူးစက္ခံရၿပီး (၃)လေလာက္ေနမွ လကၡဏာစျပတယ္။ ေယဘုယ် ေရာဂါရွိၿပီး (၆)ပတ္ကေန (၆)လအတြင္း ေရာဂါစျပတယ္။ အမ်ားစုဟာ ေရတိုလကၡဏာေတြသာ ခံစားရတယ္။ ဘီပိုးမွာ ေရတို(acute) နဲ႔ နာတာရွည္(chronic)ဆိုၿပီး ေရာဂါႏွစ္မ်ိဳးရွိတယ္။ ေျခာက္လထက္ၾကာရင္ နာတာရွည္အသည္းေရာဂါလို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဘီပိုးရွိသူတိုင္းကို ေျခာက္လေနတဲ့ အခါ ေသြးျပန္စစ္ၾကည့္ရတယ္။ ေျခာက္လေနလို႔ ေသြးထဲမွာ ဘီပိုးမရွိရင္ စိုးရိမ္ဖို႔မလိုဘူး။ ဘီပိုးကို ခႏၶာကိုယ္က တိုက္ဖ်က္ၿပီးျဖစ္တယ္။ သို႔ေသာ္ ေျခာက္လထိ ဘီပိုးရွိေနရင္ နာတာရွည္အသည္းေရာင္ဘီလို႔ သတ္မွတ္ၿပီး လိုအပ္သလို ကုသေပးရတယ္။ ပိုးကူးစက္ခံရသူ တႏွစ္ေအာက္ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ ၉၀ရာခိုင္နႈန္းဟာ နာတာရွည္ေရာဂါျဖစိၾကတယ္။ သို႔ေသာ္ လူႀကီးေတြမွာ ပိုးကူးစက္ခံရသူရဲ႕ ၅ရာခိုင္နႈန္းကသာ နာတာရွည္ေရာဂါသည္(chronic hepatitis) ျဖစ္ၾကတယ္။ နာတာရွည္ဘီပိုးသမားဟာ မကုဘဲထားရင္ ေနာက္ႏွစ္(၂၀)အတြင္း အသည္းေျခာက္၊ အသည္းကင္ဆာျဖစ္ဖို႔ ရာခိုင္နႈန္းပိုမ်ားတယ္။

ဘီပိုးဟာ HIV ထက္ အဆ(၅၀-၁၀၀)ေလာက္ ကူးစက္လြယ္တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူဆယ္ေယာက္မွာ တေယာက္ဟာ ေရာဂါျဖစ္ႏိုင္တာမို႔ ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ေဆးထိုးထားဖို႔ လိုပါတယ္။ နာတာရွည္ဘီပိုးသမားေတြကို ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ မကုသႏိုင္ေပမယ့္ ေရာဂါမပြားမ်ားေအာင္၊ပိုဆိုးမလာေအာငိေတာ့ ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္တယ္။ ေသခ်ာစနစ္တက်ကုသႏိုင္ရင္ လူ႔သက္တမ္းေစ့ေနႏိုင္တယ္။

(၃) အသည္းေရာင္အသားဝါ စီပိုး(Hepatitis C virus)
ကမာၻမွာ စီပိုးရွိသူေပါင္း သန္း(၁၈၀)ေက်ာ္ရွိတယ္။ ေရာဂါပိုးဟာ ေသြးကတဆင့္ ကူးစက္ၿပီး အသည္းဆဲလ္ေတြကို ဝင္ေရာက္ဖ်က္ဆီးပစ္တယ္။ ေသြးသြင္းတာ၊ ေဆးထိုးအပ္မွ်ေဝသံုးစြဲတာမ်ဳိးကေန အဓိကကူးစက္ေစတယ္။ လိင္ဆက္ဆံျခင္း၊ မိခင္ကတဆင့္ ကေလးကို ကူးစက္တာမ်ိဳး အျဖစ္နည္းတယ္။ အသည္းေရာင္စီပိုး ကူးစက္ခံရသူရဲ႕ ၈၅ရာခိုင္နႈန္းဟာ နာတာရွည္အသည္းေရာဂါ(chronic hepatitis C) အျဖစ္ေျပာင္းလဲသြားၾကတယ္။ ကံေကာင္းတဲ့ ၂၀ ရာခိုင္နႈန္းဟာ ကုသဖို႔မလိုပဲ သက္သာေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ လူငယ္ေတြနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြက ေရာဂါေပ်ာက္လြယ္တယ္။

အသည္းေရာင္စီပိုးဟာ ေရာဂါဝင္ေရာက္စမွာ လကၡဏာျပေလ့မရွိဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ အမ်ားစုဟာ စီပိုး ရွိမွန္းမသိဘဲ ရွိေနတတ္တယ္။ ေရာဂါကူးစက္ခံရၿပီး ၆-၈ ပတ္ေလာက္ေနမွ ေရာဂါလကၡဏာခံစားရတယ္။တုပ္ေကြးဆန္ဆန္လကၡဏာ အစားပ်က္ျခင္း၊ ပ်ဳိ႕-အန္ျခင္း၊ အားယုတ္ျခင္းတို႔ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ စီပိုး ရွိ၊မရွိ ေသြးစစ္ၿပီး သိရွိႏိုင္တယ္။ စီပိုးဟာ ဘီပိုးထက္ ေရာဂါပိုဆိုးၿပီး ပိုးရွိသူရဲ႕ ထက္ဝက္ခန္႔ဟာ အသည္းကင္ဆာအျဖစ္ေျပာင္းသြားတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ စီပိုးရွိရင္ ေစာေစာစီးစီးကုသဖို႔ လိုပါတယ္။ အရင္ေခတ္က ထိုးေဆးေတြနဲ႔ အဓိကကုသခဲ့ၿပီး ၂၀၁၅ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းကစၿပီး ေသာက္ေဆးေတြေပၚေပါက္လာပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေပၚေသာက္ေဆးေတြက ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးနည္းၿပီး ေပ်ာက္ကင္းလြယ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ စီပိုးရွိသူတိုင္း လက္မေႏွးဘဲ ဆရာဝန္နဲ႔ျပၿပီး ေစာေစာကုသဖို႔ လိုပါတယ္။

(၄) အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဒီပိုး(Hepatitis D virus)
အသည္းေရာင္ (D) ပိုးကို delta virus လို႔လညိးေခၚတယ္။ ေသြးကေနတဆင့္ ကူးစက္ေစတယ္။ အသည္းေရာင္ (B) ပိုးရွိေနသူေတြသာ အသည္းေရာင္ (D) ပိုးကူးစက္ႏိုင္တယ္။(B) ပိုးနဲ႔ (D)ပိုး ေရာဂါႏွစ္မ်ဳိး ရွိသူဟာ အသည္းပ်က္ဆီးဖို႔ အခြင့္အလန္း ပိုမ်ားတယ္။ ကမာၻမွာ (B)ပိုးရွိသူ ၁၅ သန္းေက်ာ္ဟာ (D) ပိုးပါ ပူးတြဲရွိေနတယ္။ လကၡဏာရပ္ေတြက ဘီပိုးနဲ႔ဆင္တူတယ္။ အစားအေသာက္ပ်က္၊ ပ်ဳိ႕အန္၊ ဗိုက္နာ၊ အသားဝါနဲ႔ အားယုတ္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဆီးအေရာင္ရင့္တာ ဝမ္းေရာင္ေဖ်ာ့တာ ရွိႏိုင္တယ္။ (D)ပိုးကူးစက္မခံရေအာင္ (B)ပိုးကာကြယိေဆး ႀကိဳထိုးထားသင့္တယ္။

(၅) အသည္းေရာင္ အီပိုး(viral hepatitis E)
အသည္းေရာင္(A)လိုပဲ မသန္႔ရွင္းတဲ့ အစားအေသာက္ကေန ကူးစက္ေစတယ္။ ေရာဂါပိုးဟာ နာတာရွည္အသည္းေရာဂါကို မျဖစ္ေစဘဲ ရက္တိုအသည္းေရာင္တာ(acute hepatitis) မ်ဳိးသာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေရာဂါျဖစ္သူရဲ႕ ၂ရာခိုင္နႈန္းသာ ေသဆံုးႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေနာက္ဆံုးလေတြမွာ ကူးစက္ခံရရင္ ေသနႈန္းက ၂ဝ% ထိ ျမင့္တက္လာပါတယ္။ အသည္းေရာင္ (E)ပိုး ကူးစက္ခံရသူေတြဟာ လကၡဏာ ေရတိုသာ ခံစားရၿပီး ကုသဖို႔ မလိုဘဲသူ႔ဘာသာ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တယ္။ ေသြးထဲမွာ IgM antibodies မေတြ႕ေတာ့ဘဲ IgG antibodies တက္လာာနဲ႔ ေရာဂါအရွင္းေပ်ာက္ၿပီလို႔ သိႏိုင္တယ္။

ဘယ္လိုကုမလဲ
အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါျဖစ္သူတိုင္း အနားယူဖို႔ လိုပါတယ္။အရည္မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ေကာ္ဖီ၊လက္ဖက္ရည္၊ ဂက္စ္ပါတာ ေရွာင္သင့္ၿပီး အသီးအရြက္၊သစ္သီးဝလံ စားေပးရတယ္။ အဆီမ်ားတဲ့ အစားအေသာက္ေလွ်ာ့စားပါ။အရက္ လံုးဝေရွာင္ၾကဥ္ပါ။မလိုအပ္ပဲ အကိုက္ခဲေပ်ာက္ေဆးေတြ မေသာက္ပါနဲ႔။ လိုအပ္ရင္ ေဆးကုပါ။ အထူးသျဖငိ့ ဘီပိုးနဲ႔ စီပိုးက ဆရာဝန္နဲ႔ စနစ္တက်ကုသဖို႔ လိုပါတယ္။

ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ
(၁) အသည္းေရာင္ေအ ကာကြယ္ေဆးကို အသက္ ၁နွစ္အရြယ္က စတင္ထိုးေပးနိုင္တယ္။ ေဆးထိုးျပီး ၂ပတ္အၾကာမွာ ေရာဂါကာကြယ္နိုင္တယ္။ ၁လအၾကာမွာ ရာႏႈန္းျပည့္နီးပါးကို ကာကြယ္ေပးနိုင္တယ္။ ပထမေဆးထိုးျပီး ေနာက္ ၆-၁၂လအၾကာမွာ ဒုတိယတၾကိမ္ထပ္ထိုးရတယ္။ဒုတိယအၾကိမ္ထိုးျပီး ေနာက္ပိုင္း နွစ္၂၀ေလာက္ထိ ေရာဂါကာကြယ္ေပးနိုင္တယ္။ အစားအေသာက္ျပဳျပင္ခ်က္ျပဳတ္တဲ့အခါ လက္ကိုေရစင္ေအာင္ေဆးၿပီးမွ ခ်က္ျပဳတ္သင့္တယ္။အပူခ်ိန္ ၈၅ဒီဂရီ ဆဲလ္စီးယပ္မွာ ၁မိနစ္ေလာက္အပူေပးရံုနဲ႕ ေရာဂါပိုးကို သတ္နိုင္တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။

(၂) အသည္းေရာင္ဘီ ေရာဂါပိုးရွိသူဆီက ထြက္လာတဲ့ ေသြး၊အရည္စတာ၊ေတြကိုသတိထားကိုင္တြယ္ပါ။ လူတိုင္း ဘီပိုးကာကြယ္ေဆး သံုးႀကိမ္ျပည့္ေအာင္ ထိုးထားပါ။ ေဆးထိုးၿပီး ေဆးေအာင္၊မေအာင္ ေသခ်ာျပန္စစ္ပါ။ လိုအပ္ရင္ ဒုတိယအႀကိမ္ ကာကြယ္ေဆးထပ္ထိုးသင့္တယ္။ ေရာဂါရွိသူနဲ႔လိင္ဆက္ဆံတာ၊ ေသြးသြင္းတာ၊ ေဆးထိုးအပ္မွ်ေဝသံုးစြဲတာမ်ဳိး ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ ဘီပိုးရွိတဲ့မိခင္က ေမြးတဲ့ကေလးငယ္ကို ေမြးၿပီး ၁၂ နာရီအတြင္း ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ ေျဖေဆးထိုးေပးဖို႔ လိုပါတယ္။

(၃) အသည္းေရာင္စီပိုးရွိသူသံုးတဲ့ ေဆးထိုးအပ္၊ မုတ္ဆိတ္ရိတ္ဓား၊ လက္သည္းညႇပ္၊ သြားတိုက္တံ၊ တဘတ္စတာေတြ မွ်ေဝသံုးစြဲတာမ်ဳိး မျပဳလုပ္ပါနဲ႔။ တက္တူးထိုးတာ၊ နားကြင္းေဖာက္တာမ်ဳိးကေန ကူးစက္ေစလို႔ ေရွာင္ၾကဥ္သင့္တယ္။ ကာကြယ္ေဆးမရွိေသးလို႔ ကူးစက္မခံရေအာင္ သတိထားေနထိုင္သင့္တယ္။

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး
ရတနာပံုသတင္းစာ

ဖုန္းထဲကေန ေဆာ့၀ဲေတြ အလြယ္တကူ ေဒါင္းလုပ္ယူခ်င္ရင္ ဒီေဆာ့၀ဲထည့္ပါ

Mssk.apk- http://www16.zippyshare.com/v/57588065/file.html
Mssk.apk- https://play.google.com/store/apps/details?id=mssk.new